De kosten om CO2 emissie te vermijden, wat is er mogelijk en wat kost dat?

19 februari 2025

In het nieuws zien we af en toe een flits van de handel in CO2 emissierechten. Met een stijgende prijs. Waar gaat dit over en welke logica zit er achter?

Wil je CO2 uitstoot verminderen dan moet je ofwel minder fossiele brandstoffen verstoken ofwel de CO2 in wat voor vorm dan ook opvangen en opbergen. Meestal kost dit geld. Ook kun je je afvragen hoe ver je daarin kunt gaan, CO2 opvangen uit hert rookgas van een elektriciteitscentrale is wat anders als in iedere auto een CO2 opvangfles met opvangsysteem plaatsen. En de CO2 inleveren bij de pomp…

De CO2 emissiehandel heeft de volgende prijzen voor CO2 emissie per ton:
– 2020 en eerder rond de 10 euro/ton
– 2025 nu rond de 25 euro/ton;
– 2030 verwacht op 45 euro/ton

Daartegenover staan de opties voor tegenmaatregelen. Voor 2020 waren er nog gemakkelijke opties als energiebesparing door isolatie en opbouw van wind- en zonne-energie. Die lopen nu aan hun grenzen. Het idee van de beprijzing is dat de meest economische/ reële techniek op ieder moment net iets goedkoper is als de emissierechten.

Hieronder geef ik een tabel van de geschatte kosten van emissierechten, als euro/ton CO2, en ook vertaald naar gasprijs in euro/m3 en kWh prijs. Ik zal in het commentaar per optie aangeven wat de gedachte erachter is:

In het commentaar:
a, b, c:    Emissierechten kopen moet voor de extra emissie boven bestaande rechten. Dit betekent dat bedrijven dit betalen als ze meer uitstoten als wat toegewezen is

 d, e, f :   CCS is opslag in lege aardgasvelden of andere holtes in de ondergrond. Hiervoor moet de CO2 wel eerst uit de rookgassen gehaald worden. Als je met aardgas/lucht stookt moet je eerst 80% stikstof gaan verwijderen, anders moet je dat ook nog opslaan en verpompen en dan wordt het 5x zo duur. Dit is een goede reden om de zuurstof die je maakt bij waterstof-fabricage via elektrolyse niet zomaar weg te gooien. Dan kun je namelijk met gas/zuurstof stoken, het water uitcondenseren, en rookgas van vrijwel puur CO2 opbergen.

 g, h:    CO2 wordt door planten opgenomen. In plaats van het weg te laten rotten of te verbranden kun je ook deze opgenomen CO2 langdurig opslaan. Bos is hiervoor als optie naar voren geschoven. Het nadeel hiervan is dat de grond voor dit bos wel beschikbaar moet zijn, terwijl de wereldbevolking ook moet kunnen eten en wonen. Een interessante optie is het opslaan onder de grond als veen. De natuur doet dit al tienduizenden jaren onder de Nederlandse bodem. Na de opslag kan het veen afgedekt worden en komt de grond beschikbaar voor andere toepassingen, ook nog eens verhoogd. Als we bedenken dat het smelten van de Groenlandse ijskap 7 meter zeespiegelstijging gaat geven dan is opgehoogde grond in Nederland hard nodig in de verdere toekomst, zeker aan de kust.

i:     Waterstof wordt gezien als belangrijke CO2 vrije brandstof. Je kunt het maken vanuit hernieuwbare energie door elektrolyse van water. Op dit moment is waterstof echter veel duurder als aardgas en andere brandstoffen. Waterstof wordt nu zelfs voor een groot deel uit aardgas gemaakt! Elektrolyse is nog veel te duur om een economisch haalbaar alternatief te vormen.

j, k:    Elektrificatie. Op dit moment zijn fossiele brandstoffen nog goedkoper als elektriciteit als je ze alleen gebruikt om er de warmte uit te halen. Het getal geeft ongeveer het prijsverschil aan. Het wordt anders als je gebruik maakt van het voordeel van elektriciteit dat je er direct machines op kunt laten draaien (elektrische auto, pompen, enzovoort) of als je elektriciteit gebruikt om warmte te verpompen (warmtepomp, waarbij je uit 1 kWh elektriciteit typisch 2,5 kWh warmte kunt halen). In dat laatste geval is er nu al; een netto voordeel van elektriciteit. Wel zul je meestal moeten investeren om over te gaan van brandstoffen naar elektriciteit.

l:    Opslag en gebruik met een batterij: Zonne-energie krijg je alleen overdag en voor het grootste deel in de zomer.  Ook windenergie is niet altijd beschikbaar als je het wilt gebruiken. Om verbruik en opwekking in balans te brengen moet je opslag gaan gebruiken. Dit voorbeeld gaat uit van een 50kW batterij van 5000 euro, die in 10 jaar 1000 kWh per jaar bespaart.

m:    Opslag in een zandbatterij, in de berekening wordt uitgegaan van de eerdere case waarin 17580 kWh moest worden opgeslagen vanuit zonnepanelen om in de winter verwarming te hebben. Het systeem had hiervoor 67 ton zand nodig. Er zijn commerciële heaters beschikbaar die dit kunnen leveren (25 kW; 703 uur oplaadtijd nodig). De batterij zelf, het vat met 67 ton zand komt uit op 19000 euro, je kunt het zelf ook maken met een diepe grote kuil en isolatie met glaswol en/of steenwol. Dit systeem komt al aardig in de buurt van een realistisch systeem. Als je het kunt opschalen met fors kostenvoordeel per kWh wordt het allemaal een stuk interessanter. Het kan ook erg interessant worden voor warmtenetten, omdat je elektriciteit vrijwel verliesloos kunt transporteren.

De auteur: Jan Hermans is Energy Expert bij Process | Energy die – met een stevige achtergrond in de procestechnologie- de industrie helpt op het gebied van energie-efficiency -> energie verminderen en reductie van CO2 en NOx uitstoot. Informatie of vragen over dit onderwerp: j.hermans @ pesupport.nl

Bij Process | Energy  werken gepensioneerde ingenieurs die U kunnen helpen met het vinden van de oplossing. En als er meer oplossingen zijn, kunnen we redelijk goed aangeven wat deze praktisch gezien betekenen, en of het met de stand van de techniek en kostprijzen een realistische oplossing is. Omdat zij gepensioneerd zijn staan zij los van politiek, commerciële belangen en hypes, en geven we een eerlijk en goed gefundeerd antwoord. Het vraagstuk van opslag en transport van energie heeft nog veel meer interessante kanten. Informatie of vragen hoe gepensioneerden kunnen bijdragen aan Uw project: o.oosterhof @ pesupport.nl